ภัยธรรมชาติที่มากับฝน เกษตรกรต้องรับมืออย่างไร ให้สวนเสียหายน้อยที่สุด?

ฤดูฝนถือเป็นฤดูที่นำพาทั้งโอกาสและความท้าทายของเหล่าพี่น้องเกษตรกร เพราะปริมาณน้ำที่ได้จากฝนจะช่วยให้พืชเจริญเติบโต และมีความชื้นในดินมากพอ แต่ในขณะเดียวกันหากได้รับน้ำมากเกินไปจนท่วมขัง หรือภัยธรรมชาติฤดูฝนอย่างลมพายุที่พัดเอาเชื้อราและแบคทีเรียต่าง ๆ มาด้วย ก็อาจทำให้พืชติดโรคได้ด้วยเช่นกัน

บทความนี้ CMT จะชวนพี่น้องเกษตรกรมาดูวิธีรับมือภัยธรรมชาติและโรคพืชในฤดูฝน เพื่อหาแนวทางป้องกันให้สวนเสียหายน้อยที่สุดกัน

ภัยธรรมชาติที่มากับฝน ที่พี่น้องเกษตรกรต้องระวัง

ก่อนอื่นมาดูกันก่อนว่า ภัยธรรมชาติฤดูฝนที่มักจะเป็นปัญหาบ่อย ๆ ในงานเกษตรนั้นมีอะไรบ้าง และส่งผลกระทบเสียหายต่อพืชได้อย่างไร

1. น้ำท่วมฉับพลัน

น้ำท่วมฉับพลัน เป็นปัญหาที่มาจากฝนตกหนักอย่างต่อเนื่อง ซึ่งนอกจากจะทำให้พืชได้รับปริมาณน้ำมากเกินความจำเป็นแล้ว ยังอาจเกิดเป็นน้ำท่วมขังในสวนเกษตรได้ และเมื่อน้ำท่วมขังแช่รากพืชเป็นเวลานาน ก็อาจจะทำให้เกิดโรครากเน่า-โคนเน่าได้ เพราะความชื้นเป็นที่อยู่ชั้นดีของเชื้อราและแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของโรครากเน่านั่นเอง

พื้นที่เสี่ยงปัญหาน้ำท่วมฉับพลัน

• ภาคใต้ 
  
• ภาคเหนือ 
  
• ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 
  

พืชที่ไม่ทนในสภาพน้ำท่วม

• ทุเรียน
  
• มะม่วง
  
• มะลอกอ
  
• ส้มเขียวหวาน
  
• กล้วย
  
• มะนาว
  

2. พายุลมแรง

พายุฤดูฝนถึงแม้จะมาแค่ในรูปแบบลมพัดแรง แต่ก็อาจนำพาความเสียหายมาสู่พืชได้ โดยลมที่พัดแรงเกินไปอาจเพิ่มการกัดเซาะของดิน ทำให้กิ่งก้านใบหักเสียหาย หรือรุนแรงที่สุดคือต้นอาจโค่นล้มได้ โดยเฉพาะต้นพืชที่มีลำต้นอ่อน ไม่แข็งแรง หรือลำต้นเล็ก เช่น มะละกอ กล้วย เป็นต้น

ในประเทศไทยเองก็เคยมีปัญหาพายุฝนพัดรุนแรงจนทำลายสวนผลไม้ด้วยเช่นกัน ซึ่งเพิ่งเกิดไปเมื่อต้นเดือนเมษายน ปี 2568 ที่สวนทุเรียนจันทบุรี โดยสาเหตุคือพายุงวงช้างพัดทำลายต้นทุเรียนไปกว่า 50 ต้นเลยทีเดียว

ที่มา: พายุงวงช้างพัดถล่มสวนทุเรียน จ.จันทบุรี เสียหาย 50 ตัน

3. โรคพืชและศัตรูพืชระบาด

อีกหนึ่งปัญหาใหญ่ที่มากับหน้าฝน และเป็นสิ่งที่พี่น้องเกษตรกรหลายคนกลัวมากที่สุดนั่นคือ โรคพืชในฤดูฝน ที่สามารถทำลายผลผลิตได้เป็นจำนวนมาก โดยสาเหตุมาจากเชื้อรา แบคทีเรีย เพลี้ย ที่เจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่ความชื้นสูง หรือแม้แต่เชื้อโรคที่ติดมากับพาหะอย่างแมลงศัตรูพืช

พืชที่เสี่ยงเป็นโรคพืช

• ทุเรียน
  
• มันสำปะหลัง
  
• อ้อย
  

อาการโรคพืชที่พบบ่อย

• ใบเหลือง
  
• ใบมีจุดไหม้
  
• มีผงสีขาวรอบ ๆ บริเวณดินใต้ลำต้น
  
• ใบร่วง
  

4. ดินชุ่มน้ำมากเกินไป

ปัญหาใหญ่ในฤดูฝนอีกหนึ่งปัญหาคือดินชุ่มน้ำมากเกินไป และไม่ได้มีการระบายน้ำออก อัตราการระเหยน้อย ทำให้ออกซิเจนในดินลดลง ส่งผลให้พืชโตช้า หรือยืนต้นตายจากการที่ดินอุ้มน้ำมากเกินไปจนทำให้รากเน่าอีกด้วย

5. ปัญหาน้ำไหลกัดเซาะหน้าดิน

หากฝนตกหนัก แน่นอนว่าเป็นเรื่องดีที่พืชจะได้รับน้ำ แต่การที่ฝนตกแรงก็มีข้อเสีย คือ ฝนจะทำลายกัดเซาะหน้าดิน หรือดินถล่มพื้นที่เกษตร ทำให้โครงสร้างดินเสีย และธาตุอาหารในดินก็อาจไหลไปตามน้ำ ไม่กระจายทั่วพื้นที่การเกษตรตามเดิม

วิธีรับมือภัยธรรมชาติในช่วงหน้าฝน ให้สวนเสียหายน้อยที่สุด

ถ้าเกิดเหตุภัยธรรมชาติฤดูฝน พี่น้องเกษตรกรควรเตรียมรับมืออย่างไรให้สวนเสียหายน้อยที่สุด? และนี่คือวิธีเตรียมพร้อมป้องกันปัญหาที่อาจเกิดในหน้าฝน ซึ่งพี่น้องเกษตรกรสามารถทำตามได้แน่นอน

1. เตรียมระบบระบายน้ำให้พร้อม

ในช่วงหน้าฝน ระบบระบายน้ำในสวนนั้นสำคัญมาก เพราะพี่น้องเกษตรกรต้องทำทางสำหรับระบายน้ำออก ไม่ให้ท่วมขังบริเวณแปลงเกษตรเพียงอย่างเดียว โดยอาจใช้วิธีการขุดร่องน้ำ ก่อคันดิน หรือทำทางน้ำไหล และคอยเช็กว่าไม่มีเศษใบไม้หรือก้อนหินไปอุดตัน

2. เสริมความแข็งแรงให้พืชและโรงเรือน

สำหรับไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ในช่วงหน้าฝนควรทำไม้ค้ำยันต้นเอาไว้ เพื่อป้องกันไม่ให้ลมพายุพัดโค่นจนล้มได้ นอกจากนี้อาจใช้วัสดุที่ช่วยลดความแรงของลม อย่างตาข่ายกันลมเสริมด้วยก็ได้เช่นกัน

3. เลือกพันธุ์พืชที่ทนต่อโรคในฤดูฝน

หากฤดูฝนมาแบบไม่ทันตั้งตัว พี่น้องเกษตรกรอาจเลือกปลูกพืชชนิดที่โตได้ดีในหน้าฝน และมีระยะเวลาเก็บเกี่ยวเร็วแทน เช่น ผักบุ้ง มะเขือเทศ ถั่วฝักยาว ฟักทอง ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจที่ขายง่าย และยังสามารถเก็บไว้ขายหลังหมดหน้าฝนได้อีกด้วย นอกจากนี้ก็ควรเลือกพันธุ์ที่ต้านทานโรค และคัดพันธุ์ก่อนลงปลูกทุกครั้ง

อ่านบทความน่าสนใจเพิ่มเติม : หน้าฝนปลูกอะไรดี? รวม 7 พืชเศรษฐกิจโตเร็ว ขายได้ไวในไทย

4. จัดการศัตรูพืชและโรคอย่างรวดเร็ว

เพราะหน้าฝนเป็นช่วงที่แมลงศัตรูพืชมีเยอะกว่าปกติ จึงควรตรวจเช็กสวนทุก ๆ 7 วัน รวมถึงใช้วิธีกำจัดศัตรูพืชด้วยสารชีวภัณฑ์ต่าง ๆ ด้วยเครื่องจักรกลการเกษตร CMT เช่น เครื่องพ่นยาติดรถไถ ที่จะช่วยเพิ่มระยะการฉีดพ่นได้ทั่วถึงมากขึ้น โดยเฉพาะในสวนผลไม้ที่มีต้นขนาดใหญ่ ยากต่อการฉีดเองด้วยมือ

5. ป้องกันการชะล้างหน้าดิน

เพื่อป้องกันฝนกัดเซาะหน้าดิน พี่น้องเกษตรกรสามารถปลูกพืชคลุมดิน หรือใช้ฟางคลุมดินเพื่อป้องกันการชะล้างหน้าดิน และรักษาธาตุอาหารในดินได้ หรืออีกวิธีคือทำขั้นบันไดในกรณีที่พื้นที่การเกษตรเป็นพื้นที่ลาดชัน เป็นต้น

6. วางแผนการเก็บเกี่ยวให้เหมาะกับสภาพอากาศ

สภาพอากาศเป็นปัจจัยสำคัญมากสำหรับพี่น้องชาวเกษตรกร ดังนั้นการรับมือกับหน้าฝนให้ดีที่สุดนั่นคือ การตรวจสอบสภาพอากาศจากพยากรณ์อากาศ เพื่อวางแผนการปลูก ระยะเวลาปลูก และวางแผนเก็บเกี่ยวก่อนที่ฝนจะตกหนักต่อเนื่อง

ข้อควรระวัง และเคล็ดลับเพิ่มเติมสำหรับเกษตรกรช่วงหน้าฝน

ช่วงหน้าฝน ถือเป็นช่วงเวลาสำคัญสำหรับเกษตรกร เพราะเป็นฤดูที่พืชพรรณเจริญเติบโตได้ดีที่สุด เนื่องจากมีความชุ่มชื้นในดินเพียงพอและอุณหภูมิไม่ร้อนจัด แต่ขณะเดียวกันก็เป็นช่วงที่ต้องระมัดระวังมากเป็นพิเศษ เพราะโรคพืชและศัตรูพืชมักระบาดได้ง่าย อีกทั้งสภาพอากาศที่แปรปรวนยังสร้างความเสียหายให้กับผลผลิตได้มากหากไม่ดูแลอย่างใกล้ชิด

ข้อควรระวัง

• ความชื้นสูง ทำให้โรคพืชและเชื้อราระบาดง่าย เช่น รากเน่า ใบไหม้
  
• แมลงศัตรูพืชเพิ่มจำนวนเร็ว เช่น เพลี้ย หนอน แมลงวันทอง
  
• น้ำท่วมขัง เสี่ยงรากพืชเน่า ต้องเตรียมระบบระบายน้ำ
  
• อากาศแปรปรวน มีฝนสลับแดด ลมพายุ ต้นพืชอาจหักล้ม
  

เคล็ดลับเพิ่มเติม

• ตรวจสุขภาพพืช ทุก 7 วัน ดูใบ ลำต้น ดินรอบโคน
  
• ติดตามพยากรณ์อากาศ ป้องกันพายุหรือฝนตกหนัก
  
• ปลูกพืชหลายชนิด ลดความเสี่ยงเสียหายทั้งหมด
  
• จัดระบบระบายน้ำในสวนให้พร้อม
  
• ให้ปุ๋ยน้อยแต่บ่อย ป้องกันปุ๋ยถูกน้ำชะล้าง
  

คำถามที่พบบ่อยเรื่องภัยธรรมชาติฤดูฝน

ภัยธรรมชาติฤดูฝนเป็นสิ่งที่พี่น้องเกษตรกรไม่อยากให้เกิด แต่ก็เลี่ยงไม่ได้เช่นกัน ดังนั้นมาดูกันว่ามีคำถามที่พบบ่อยเรื่องอะไรบ้าง เพื่อที่จะได้วางแผนรับมือได้อย่างถูกต้อง

Q: โรคพืชช่วงฝนตกหนักป้องกันได้ไหม?

A: สามารถป้องกันได้ด้วยการปลูกพืชพันธุ์ต้านทานโรค และฉีดพ่นสารป้องกันโรคตามระยะ เน้นไปที่การใช้สารชีวภัณฑ์ หรือผสมเคมีภัณฑ์ในอัตราส่วนที่เหมาะสม

Q: พืชชนิดไหนทนฝนและน้ำขังได้ดี?

A: พืชที่ทนฝนและน้ำได้ดี ได้แก่ มะพร้าว ขิง ข่า หรือมะเขือเทศพันธุ์ทนเชื้อรา

เกษตรกรไทยต้องพร้อมรับมือภัยธรรมชาติในหน้าฝน เพื่อโอกาสของคุณภาพผลผลิต

ฤดูฝน เป็นฤดูที่พี่น้องเกษตรกรหลายคนรอคอย แต่ก็ต้องเตรียมพร้อมรับมือกับปัญหาที่เกิดจากภัยธรรมชาติ และโรคพืชที่แถมมาด้วยเช่นกัน แต่ไม่ใช่ว่าจะป้องกันไม่ได้เสมอไป เพียงแค่พี่น้องเกษตรกรมีการวางแผนอย่างรัดกุม เตรียมทางระบายน้ำให้พร้อม และคอยปรับปรุงดินอยู่เสมอช่วงหน้าฝน เท่านี้ก็สามารถได้ผลผลิตที่มีคุณภาพในช่วงหน้าฝนได้

วางแผนรับมือภัยธรรมชาติช่วงหน้าฝนด้วยเครื่องจักรกลการเกษตรจาก CMT ที่จะช่วยให้พี่น้องเกษตรกรเตรียมแปลงเกษตรให้พร้อมกับฝน ไม่ว่าจะเป็นผานยกร่อง หรือเครื่องพ่นยาติดรถไถ ทำจากวัสดุคุณภาพ แข็งแรงทนทาน ใช้งานได้เต็มประสิทธิภาพพร้อมเคียงข้างเกษตรกรไทยในทุกฤดูกาล

สนใจผลิตภัณฑ์ ติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมผ่านช่องทาง

• CMT Thailand เบอร์ +66 38 273 250 to 7
  
• Facebook Page: Cmt ชลบุรีเมืองทอง ไถดีที่สุด -เพจหลักเพจเดียว
  
• สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมผ่าน LINE Official @cmt1955